به گزارش خبر ، ثریا رایان در یادداشت ارسالی به پایگاه ارسالی به پایگاه خبری گزارش خبر اورده است؛
از بین تمامی عوامل تاثیر گذار بر جهان امروز شاید بتوان تکنولوژی را موثرترین عامل توسعه در تمامی عرصه ها بر جهان امروز دانست. تکنولوژی در چند دهه ی اخیر بطرز شگفت انگیزی پیشرفت کرده و همچنان گوی سبقت را ربوده و پیش می رود و به همین نسبت روابط انسانی را دستخوش تغییرات کرده است.

سرعت تکنولوژی رفاه و نزدیک شدن افراد را در فضای مجازی به ارمغان اورده .امکان ارتباط با دوستان ، همکلاسان مدرسه و دانشگاه ، هم محلی ها و اشنایانی را که سالها گم کرده بودیم با پیشرفت تکنولوژی برایمان فراهم شده است.سرعت تکنولوژی دنیا را کوچک کرده و ماهیت ارتباط را بدین گونه تغییر داده است که انسانهای دوررا به هم نزدیک و انسانهای نزدیک را از هم دور کرده است.

اگرچه سرعت تکنولوژی فواصل دور را کوتاه کرده و این امکان را فراهم کرده که در کوتاه ترین زمان از وقایع تمام جهان با خبر شویم، ولی بسیاری بر این عقیده هستند که تکنولوژی اسیب های جدی وگاهی جبران نا پذیر بر روابط انسانها وارد نموده است. سرعت تکنولوژی باعث شده که بیشتردیدارها در حد مجازی باشد در حالیکه انسان نیاز دارد چهره به چهره صحبت کنند و تکنولوژی لذت این همصحبتی را از انسانها گرفته است و صدمات شدیدی به لطافت روح بشر وارد ساخته است.

بسیاری معتقدند که سرعت پیشرفت تکنولوژی را باید مهار نمود تا از اسیب های جدی به جامعه بشر جلوگیری کرد . و برخی هم معتقد ند که باید این سرعت را بکار گرفت و حتی به ان نیز افزود و از ان برای خدمت به جامعه بشری و روابط انسانی استفاده کرد. این نظریه بعد از پاندمی کرونا نه تنها قوت بیشتری گرفت بلکه ضرورتش هم به شدت احساس شد ، بطوریکه سالی که گذشت مجازی ترین سالی بود که بیش از پیش زندگی فردی و اجتماعی انسانها ، تحت کنترل اینترنت و تکنولوژی قرار گرفت.

در واقع تکنولوژی جذابیتی دارد که متوقف کردن یا کم کردن ان تقریبا غیر قابل کنترل است به نظر می رسد بهترین راهکار برای بالانس نگه داشتن زندگی فردی و اجتماعی این است که راهکارهای استفاده مفید از تکنولوژی اموخته و فرهنگ سازی شود تا از نکات مثبت ان بهره برداری شود واثرات مخرب ان به حداقل برسد.

زندگی امروزی ما نتیجه دستاوردهای چندین سال پیش تکنولوژی بدون در نظر گرفتن نکات مثبت ومنفی ان است . وضعیت روحی و روانی و روابط امروز ما همگی در نتیجه منافغ تجاری یا سیاست پیشرفت تکنولوژی است که بیشتر تعیین کننده نوع تکنولوژی است نه لزوما تاثیرات مثبت ان در زندگی انسانها . به همین علت است که معیار مناسب و دقیقی برای استفاده از تکنولوژی و نوع ارتباط و وضعیت روحی و روانی امروز انسانها وجود ندارد چرا که تکنولوژی از چندین سال قبل بدون بررسی اثرات جانبی تکنولوژی بر انسانها، همگان را به این وادی کشانده است . در عصرحاضر بهتر است نکات مثبت و منفی استفاده از تکنولوژی را بررسی و ارزیابی کرده و دقیقا برای نسل اینده برنامه ریزی کنیم تا انسانها در زندگی فردی و اجتماعی خود اسیب های کمتری را محتمل شوند .

یکی از راهکاره کارهایی که اثرات مخرب تکنولوژی را به حداقل می رساند بالابردن سواد رسانه ای است. امروزه در دنیایی زندگی می کنیم که خود اگاه یا ناخوداگاه فارغ از زمان و مکان در فضای های رسانه ای با انبوهی از اطلاعات اشباع شده ایم. همانطور که به خوراک خود توجه می کنیم که چه مقدار کلسترول ،پروتئین، مواد نشاسته ای ، ویتامین و یا مواد مغذی دیگر باید به بدن خود برسانیم به همان نسبت هنگام قرار گرفتن در فضای رسانه ای باید دانست به چه میزان در معرض رسانه های مختلف اعم از شنیداری ، دیداری و نوشتاری هستیم و چه برداشتی از انان می کنیم و چه تاثیری بر تمامی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی مان دارد.

سواد رسانه ای دلالت براموزش هایی دارد که طبق ان اموزش ها ، توانایی فرد برای درک ، تحلیل و ارزیابی پیام های رسانه های مختلف بالا می رود . این قابلیت به فرد کمک می کند تا پیام ها و برنامه های مثبت و مفید و سازنده را از میان پیامهای منفی و بی محتوا تشخیص دهد. و همچنین در این اموزش فرد اگاهانه به تمامی پیامها دسترسی دارد و اطلاعات مثبت و سازنده را از انبوه پیامها شناسایی، انتخاب ، تجزیه و تحلیل و ارزیابی می کند.

سواد رسانه ای به عنوان یک مهارت اجتماعی و یک ضرورت برای برقراری ارتباط های اجتماعی، مستلزم تفکر و نگاهی تیز بینانه در دنیای امروزی است. لازم است با توجه به اهمیت اسیب های فردی و اجتماعی ناشی از فضای مجازی , گامهای موثری هر چند کوچک با هم فکری در جهت از بین بردن این معضل فردی و اجتماعی برداریم.

پژوهشگران دانشگاه ایالتی (Kent)اظهار داشتند کاربرانی که به میزان بالایی از تلفن هوشمند استفاده می کنند و یا در شبکه های اجتماعی حضور دارند در مقایسه با بقیه افراد اظطراب ، استرس ، بی قراری و اختلال در خواب بیشتری را تجربه می کنند و میزان احساس رضایت از زندگی (Well-being) در انان کمتر است.

اعتیاد به تکنولوژی و دیجیتال چیست ؟

چک کردن مداوم مطالب در شبکه های اجتماعی ، به روز رسانی و چک کردن پروفایل سایر افراد،اندازه گیری تعداد لایک و کامنت پروفایل دیگران ، متمرکز شدن بر زندگی روزانه سلبریتی ها و در مورد کودکان اعتیاد تکنولوژی به صورت استفاده بیش اندازه از گیم ها و بازیهای کامپیوتری دیده می شود.

به طور کلی افرادی که لازمه شغلشان استفاده از تکنولوژی نیست ، بیشتر از 2 ساعت حضور داشتن در شبکه های اجتماعی از مصادیق اعتیاد به تکنولوژی است.

از دیگر علائم اعتیاد به تکنولوژی و اعتیاد دیجیتال میتوان به این موارد اشاره کرد:

• صبح به محض بیدار شدن قبل از هر چیز گوشی را چک کردن
• هنگامی که گوشی همراه شان نیست به شدت احساس تنهایی می کنند
• هنگام حضور در شبکه های مجازی گذر زمان را حس نمی کنند
• احوالپرسی و گفتگوی مجازی را به هم صحبتی چهره به چهره ترجیح می دهند
• از هر فرصتی برای چک کردن گوشی موبایل خود استفاده می کنند
• ناتوانی در کنترل میزان استفاده از اینترنت و سایل الکترونیکی
• و مهمترین نشانه " بردن گوشی به رختخواب " می باشد

سم زدایی دیجیتالی چیست ؟

دوره ای که فرد بطور اگاهانه از تمامی وسایل الکترونیکی به ویژه استفاده از اینترنت ، رایانه و یا گوشی هوشمند خود دوری می کند را سم زدایی دیجیتالی می نامند. فرد در دوره ی سم زدایی به اختیار خود استفاده از تمامی وسایل الکترونیکی، گوشی هوشمند، تبلت ، رایانه .و...خودداری می کند. (Free device)

دوره سم زدایی ازدو روز در ماه تا یک هفته در سال بسته به میزان تشخیص و تمایل خود فرد می تواند متغیر باشد. بهر حال کاهش وابستگی به موبایل و شبکه های اجتماعی نیازمند اگاهی فردی ، برنامه ریزی متناسب و معقول هر فرد با توجه به شرایط خودش است.

در ادامه توصیه هایی کاربردی جهت به کنترل در اوردن استفاده از اینترنت و وسایل الکترونیکی ارائه می شود:

برای استفاده از گوشی محدود یت زمانی تعیین کنید : برای مثال افراد می توانند یک ساعت بعد از بیدار شدن و یا بعد از کار روزانه یکی دوساعت بعد از ورود به خانه از گوشی موبایل مگر به ضرورت استفاده نکنند. اینکه چه تایمی در روز این کار را انجام میدهند مهم نیست ، مهم این است که برنامه ای را برای خود تنظیم و اجرا می کنند که در جهت داشتن روتین و کاهش وابستگی انان به اینترنت و شبکه های اجتماعی کمک می کند.

خواندن و پاسخ دادن پیام ها را به تاخیر بیندازید : می توان نوتیفکیشن های شبکه های اجتماعی را غیر فعال نگاه داشت. دو وقت در روز را در نظر گرفت و فقط در ان زمان همه ی پیامها را چک کرد و پاسخ داد.

جایگزین مناسبی برای گوشی پیدا کرد: اگر به هر دلیل افراد دریافتند که استفاده از گوشی نوعی ارامش ایجاد می کند

پناه بردن به شبکه های اجتماعی و استفاده از وسایل الکترونیکی گزینه مناسبی نیست و باید به فکر راه های دیگری باشند . اگر به دلیل خستگی یا نگرانی سراغ گوشی می‌روند، بهتر است که روش‌های مراقبه و تن ارامی (Relaxation)و تمرکزو ذهن اگاهی (Mindfulness) را تمرین کنند. این روش کمک می‌کنند که ارتباط بهتری با بدن و دنیای اطرفشان برقرارکنند.

در کل در روز و اخر هفته ها چند ساعتی باید گوشی و اینترنت راخاموش کرد و به طورکلی از دنیای مجازی بطور کامل جدا شد و در دنیای واقعی زندگی کرد.

محققان معتقدند که همه ی افراد و خصوصا کودکان باید در استفاده از شبکه های اجتماعی ومواجه شدن با انبوه پیام های رسانه های اجتماعی خود را واکسینه کنند . این بدین معنی است که کودکان باید اموزش های لازم را جهت خوداگاهی داشته باشند به منظور تشخیص و درک پیام های بی محتوا .

موثرترین راه برای ایمن نگاه داشتن کودکان و نوجوانان اموزش آنها از سنین پایین و آشنایی و افزایش آگاهی کودکان درباره خطراتی است که امکان ربرو شد با آنها در فضای مجازی وجود دارد خصوصا در پاندومی کرونا که کودکان بیشتر از هر زمانی دیگرسوق داده شده اند به استفاده از وسایلی الکترونیکی . والدین نخست باید خود الگوهای مناسبی برای فرزندانشان باشند، سپس اقدام به اموزش و اگاه ساختن کودکان خود کنند . یکی از مهمترین مواقعی که والدین باید صد در صد حضور در لحظه داشته باشند هنگام غذا خوردن سر سفره با بقیه افراد خانواده است .الزامی است که والدین در این موقع استفاده از موبایل ، تبلت و کامپیوتر را کاملا حذف ، مگر در مواقع ضروری از ان استفاده کنند.

در خاتمه به ارائه چند راهکار بر اساس سازمان یونفیسف جهت ایمن نگاه داشتن فرزندان در دنیای مجازی در پاندمی کرونا می پردازیم :

درباره فضای مجازی با فرزندان خود شفاف صحبت کنید

با کودکان خود صادقانه در مورد اثرات مخرب و مفید دنیای مجازی ، بازی های رایانه ای و شبکه های اجتماعی صحبت کنید. از انان بخواهید راجع به کسانی که با انان در ارتباط هستند و چگونگی ارتباطشان با شما صحبت کنند. اطمینان حاصل کنید که ارزش روابط دوستانه و حمایتگرانه را می فهمند و هرگونه رفتار غیر قابل قبولی اعم از تهدید، خشونت کلامی و یا تبعیضی را با شما درمیان می گذارند. نسبت به حالات روحی فرزندان خود هنگام کار با اینترنت هوشیار باشید . اگربسیار غمگین، هراسان ، ترسیده ، بی قرار و یا پنهان کاربه نظر می رسند ، احتمال اینکه ازار و اذیت اینترنتی را تجربه می کنند می باشد.

از تکنولوژی برای حفاظت از فرزندان خود استفاده کنید

تبلت ، کامپیوتر و هر گونه دستگاه الکترونیکی کودکان و نوجوانان را باید با اخرین نرم افزار و انتی ویرووس ها مجهز کرد و تنظیمات حریم خصوصی را روشن نگاه داشت. حتی الامکان دوربین (وب کم) را در صورت عدم استفاده بپوشانید. برای کودکان کم سن وسالتر از برنامه های "کنترل والدین براینترنت" و "جستجوی امن" استفاده کنید تا تجربیات انلاین ایمنی را برای انان فراهم کنیم.

با فرزتان در فضای مجازی زمان بگذرانید

می توانید فرصتهایی را برای خود و کودکان ایجاد کنید که تا ارتباطات انلاین مثبت و ایمن با دوستان را کنار شما تجربه کنند. همچنین اینگونه "ارتباطات مجازی" فرصت مناسبی است تا رل مدل خوبی برای انان بوده و الگویی مناسب از لحاظ مهربانی و همدری را به فرزندانتان نشان دهید. با فرزند خود زمان بگذارید و برنامه‌ها، اپلیکیشن‌ها، بازی‌ها وسایر سرگرمی‌های مناسب سنش را پیدا کنید.

عادت‌های آنلاین سالم را تشویق کنید

سیاست‌ها و راه‌های تماس با مدرسه برای گزارش آزار و اذیت اینترنتی یا محتوای نامناسب آنلاین را بدانید. وقتی کودکان زمان بیشتری را در فضای مجازی می‌گذارنند، ممکن است درمعرض تبلیغات بیشتری قرار بگیرند که غذاهای ناسالم، کلیشه‌های جنسیتی یا موضوعات نامتناسب با سن‌شان را ترویج می‌کنند. به فرزندتان کمک کنید تا تبلیغات آنلاین را تشخیص دهد و از این فرصت استفاده کنید تا با هم برخی پیامهای منفی را شناسایی کنید. عادت های سالم مثل بازیهای بدون خشونت یا کتاب خوانی انلاین را در کودکان تشویق کنید.

بگذارید اوقات خوشی داشته باشند و ابراز وجود کنند

فرزندان خود را تشویق کنید تا با بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال فعالیت جسمانی داشته باشند، به عنوان مثال تشویق به استفاده از ویدیوهای ورزشی آنلاین برای بچه‌های کوچک و بازی‌های ویدیویی که تحرک آنها را زیادتر می‌کند.به یاد داشته باشید که بین سرگرمی‌های آنلاین و فعالیت‌های غیرآنلاین تعادل برقرار کنید، به عنوان مثال اگر امکان دارد بیرون از خانه و در فضای آزاد هم وقت بگذرانید.

بهرحال با توجه به این که قسمت هایی از مغز که مسئول خود کنترلی در بدن است در کودکان در سنین پایین رشد کافی نکرده است والدین باید خود مسئولیت را به عهده گرفته برای کودک زمان بندی استفاده از وسایل الکترونیکی قائل شوند. در کنار ان کودکان را تشویق به کتابخوانی و انجام کارهای هنری که کودک را از محیط مجازی دور می کند کنند. بدون شک محبت و توجه به کودک، ایجاد اعتماد در کودکان و همراهی با وی در انجام کارهای روزانه منجر به کاهش استفاده کودک از رایانه و شبکه های رایانه ای می شود.
به طور کلی باید استفاده بهینه از تکنولوژی را اموخت و در خانواده بکار گرفت . اگر تکنولوژی جهت حفظ روابط انسانها و سلامت روح و روان انان و همچنین ارتقای علم و دانش باشد بسیار مفید و ارزنده خواهد بود و موجب شکوفایی زندگی انسانی چه به صورت فردی وچه به صورت اجتماعی در تمامی زمینه های اقتصادی ، سیاسی ، فرهنگی ، هنری و حتی اعتقادی می شود . در این خصوص باید فرهنگ سازی شود و الگوهایی مناسب جهت استفاده صحیح از تکنولوژی ارائه شود تا تاثیرات منفی استفاده از تکنولوژی درروابط انسانی و همچنین سلامت روح و روان اعضای خانواده به ویژه کودکان به حداقل برسد و ارزشهای انسانی مان حفظ شود.

Resources

https://www.sid.ir/en/seminar/SeminarList.aspx?ID=155

5 ways to help keep children learning during the COVID-19 pandemic.(2020)

Retrieved from:

https://www.unicef.org/coronavirus/5-tips-help-keep-children-learning-during-covid-19-pandemic

for more information, check these websites.

negative effects of technology:

https://www.medicalnewstoday.com/articles/negative-effects-of-technolog

?How Will Future Well-Being Be Impacted By Technology?:

https://www.verywellfamily.com/how-will-future-well-being-be-impacted-by-technology-4176165