روزنامه دولتی ایران در یادداشتی نوشت:در روزهای اخیر و همزمان با سفرهای اروپایی علی باقری، معاون سیاسی وزیر خارجه و مسئول تیم مذاکراتی جمهوری اسلامی ایران، موضوع درخواست ایران برای ارائه تضمین از سوی اروپا و امریکا درباره عدم خروج مجدد از توافق هستهای بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
در شرایطی که ایران تصور میکند با تاخیر در مذاکرات احیای توافق هستهای دست بالا را خواهد داشت، باید منتظر ماند و دید کشورهای غربی تا چه مدت منتظر میمانند ایران دوباره به میز مذاکره بپیوندد.
از کنار موضوع توافق دیروز ایران و آژانس به سادگی نگذرید.در میان خطوط بیانیه پایانی که صادر شده و بین کلمات و واژگان رسمی و خشک میتوان یک جمله خودمانی و دم دستی را استخراج نمود و روی طاقچه گذاشت:«سیاست و مدیریت عرصه واقعیت هاست نه شعارهای گنگ و پوچ تریبونی.»
یک کارشناس مطالعات آمریکا گفت: لحن دولت بایدن به مراتب از لحن دولت ترامپ مودبانه تر و بهتر است. دیپلماتیک تر عمل می کنند. اما چیزی عوض نشده و فشار حداکثری دولت ترامپ در دوران بایدن هم پابرجاست.
تهران می گوید به دنبال رفع تحریم است در حالی که واشنگتن می گوید مهار برنامه هسته ای ایران یک اولویت امنیت ملی برایش است.بنابراین، هر دو کشور بارها اظهار داشتند که منافعی در احیای توافق هسته ای 2015 دارند، اما شش دور مذاکرات در وین در اوایل سال جاری نتوانست راهی برای بازگرداندن توافق چندجانبه ایجاد کند.
طرف های برجام بعد از 6 دور مذاکره حالا وارد مرحله تازه ای از بیم و امید شده اند و مشخص نیست که آینده این توافق چه خواهد شد، برخی همچنان معتقد به احیای آن هستند در حالی که برخی دیگر این اتفاق را دشوار می بینند. روز گذشته میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمان های بین المللی در وین اعلام کرد که همچنان احتمال احیای برجام وجود دارد.
مذاکره یک پروسه بیپایان و نامحدود نیست و فرسایشی شدن آن بر پیچیدگی موضوعات و ورود عوامل مداخله گر میافزاید. با چنین دیدگاهی، مسوولان ایران همواره درباره خطر فرسایشی شدن گفت و گوها هشدار دادهاند و اینک به دلیل تغییر دولت، طرف غربی برای ازسرگیری مذاکرات به تکاپو افتاده است.
روزی برجام را در صحن مجلس آتش میزد و حالا که حسن روحانی باید دولت را به ابراهیم رئیسی تحویل دهد به این نتیجه رسیده که «دولت جدید معتقد است جمهوری اسلامی هزینههای برجام را داده و حالا باید سود آن را ببرد»؛ این جمله را مجتبی ذوالنوری از نمایندگان نزدیک به جبهه پایداری گفته است. فردی که در اردیبهشت سال 97، در اعتراض به خروج آمریکا از برجام، به همراه چند نماینده دیگر این معاهده را آتش زده بود، گفته که دولت جدید اهلیت بیشتری برای مذاکره دارد و میز مذاکره وین را ترک نخواهد کرد، اما با مدل دیگری کار ادامه پیدا میکند. ذوالنوری در سال اول مجلس یازدهم، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی بود، اما از تیر امسال نتوانست این کرسی را حفظ کند و جای خود را به وحید جلالزاده داد. در آن زمان این موضوع مطرح شده بود که دلیل رأینیاوردن ذوالنوری برای ریاست این کمیسیون، پخش فایلی صوتی از او بود که به سعید جلیلی، مسئول تیم مذاکرات هستهای در دوره محمود احمدینژاد، انتقادات تندی کرده بود.
مدت زمان زیادی از پایان دور ششم گفتوگوهای ایران، کشورهای 1+4 و ایالات متحده در وین برای احیای توافق هستهای میگذرد و با این حال هنوز مشخص نیست دور هفتم گفتوگوها چه زمانی آغاز خواهد شد.
در حالیکه دور هفتم مذاکرات احیای برجام در وین قرار است از اوایل ماه جولای آغاز شود، دیپلماتها و مقامات دولتی گفتهاند علیرغم پیشرفتهای چشمگیر، هنوز برخی اختلافهای جدی اما قابل حل برای دستیابی به توافق نهایی، باقی مانده است و با توجه به تعدد متغیرهای تأثیرگذار، هنوز هم خطر واقعی شکست فرآیند مذاکرات وجود دارد.
ناکامی سیاستهای تحریمی ترامپ، دولت بایدن را به این نتیجه رسانده که همزمان تاکتیک های مختلفی را برای کسب امتیاز در وین بکار گیرد؛ تاکتیکهایی همچون تشدید تحریم همزمان با درهای باز دیپلماسی، فشار از طریق مجامع بینالمللی و تروییکای اروپا و نیز چراغ سبز به محور عبری - عربی برای کارشکنی.
تحریمهای بینالمللی، کاهش فروش نفت و یک دهه رشد با میانگین نزدیک به صفر در کنار یکدیگر باعث شدهاند که امکان جبران هر اقدام اشتباه دولت آینده بسیار سخت و دور از ذهن باشد. خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی به بررسی اصلیترین چالشهای پیش روی دولت جدید ایران پرداخته است. این گزارش سقوط ارزش ریال، کاهش تولید ناخالص داخلی و رکود در تجارت خارجی ایران را اصلیترین چالشهای دولت جدید برشمرده است.