ثبت رتبه ملی برای یک‌خانه قاجاری دیگر در شیراز

به گزارش خبرنگاران گروه صنعت و تجارت گزارش خبر، محمد ثابت اقلیدی امروز 29 مردادماه 1403 بابیان اینکه در حال حاضر 322 خانه تاریخی در شهر شیراز در فهرست ملی به ثبت رسیده است افزود: طبق آمارهای موجود 373 خانه تاریخی فارس با قدمت دوره‌های زندیه، قاجار و معاصر در فهرست ملی قرارگرفته است و مطابق قانون این آثار تحت نظارت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی است و هرگونه دخل و تصرف و عملیات منجر به تخریب و یا تغییر هویت آن شود برابر مواد ۵۵۸ لغایت ۵۶۹ از کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی، تعزیرات و مجازات از دارنده جرم محسوب می‌شود و مرتکب مشمول مجازات قانونی خواهد شد و مرمت و بازسازی اثر صرفاً با تائید و نظارت این وزارت خانه ممکن خواهد بود.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس در خصوص خانه تاریخی " زارع جدس و کدیور" گفت: قدمت این بنای ملی متعلق به دوره قاجار و پهلوی اول است و نام‌گذاری آن به نام مالکین قبلی بنا است.

ثابت اقلیدی بابیان اینکه خانه زارع جدس و کدیور دربافت تاریخی شهر شیراز، محله سنگ سیاه، گذر حاج زینل، طاق حسینیه کردها، قرار دارد و بنا تقریباً سه طرف ساخت است افزود: ضلع جنوبی خانه متعلق به دوره پهلوی و سه ضلع دیگر آن متعلق به دوره قاجار است، خانه در اواخر دوره پهلوی به دو قسمت مجزا تبدیل‌شده که یکی از خانه‌ها مربوط به داوود زارع جدس و دیگری مربوط به کدیور بوده و به همین دلیل بنا دارای دو درب ورودی است.

او گفت: ورودی اصلی بنا از سمت غربی با کتیبه کاشی معرق و شیر سر در پیشانی آن بوده است که در تفکیک خانه مسدود و درب فلزی کوچکی در کنار آن باز می‌شود و ورودی دیگر از سمت جنوب غربی بنا بازشده است، هر دو درب به‌واسطه یک راهرو بلند و کم ارتفاع به حیاط مرکزی دسترسی دارند و شاه‌نشین بنا هم در ضلع غربی است.

او در ادامه تأکید کرد: در حال حاضر تعمیرات خانه طبق طرح مرمت تائید شده در حال انجام است و بنا ازنظر ایستایی در وضعیت مناسبی بسر می‌برد.

گفتنی است ضلع غربی بنا دارای دو اتاق سه‌دری و چهاردری با پلکان و راهرو مرکزی در نما با طاق ضربی، درک‌های چوبی دولتی با طاق هلالی به همراه شیشه‌های رنگی بوده است. این درک‌ها در اتاق سه‌دری با درب‌های آهنی جایگزین شده‌اند. در بالای درک‌ها و کتیبه‌های پیشانی درک‌ها از تزئینات آجر معقلی استفاده‌شده است و در پایین همه با سنگ‌های ازاره گندمک هستند سقف این دو اتاق چوبی است.

ضلع شمالی خانه دارای یک اتاق چهاردری با پلکان سنگی جانبی و راهرو دسترسی است. درک‌های این ضلع نیز چوبی با طاق کلیه تزئینات کاشی و آجر در بدنه و پیشانی بنا بوده است که درک‌ها به آهنی تغییریافته‌اند. این اتاق به نسبت ساده‌تر از سایر اتاق‌ها هستند. زیرزمین این ضلع با طاق کلیه کارشده است.

ضلع جنوبی بنادر دو اشکوب متعلق به دوره پهلوی است و با یک پلکان سنگی با سنگ‌های مشبک دسترسی دارد. اتاق سه‌دری این اشکوب با درک‌های دولتی چوبی ساده با طاق کلیل، سقف پرواز بندی، بدنه گچ‌بری ساده در حاشیه بالایی دیوار و درک ارسی بوده است.

مصالح استفاده شده در بنا در پی از سنگ و گچ ودر نما از آجر و ازاره های سنگی در پایین است. سقف زیر زمین ها با استفاده از تاقهای چوبی و آجری و با طاق آهنک، کلیل و مسطح پوشیده شده اند. ورودی بسیاری از اتاقها دارای کاشی شطرنجی سیاه و سفید و حاشیه جووک کاری است.