به گزارشِ خبرگزاریِ گزارش خبر، مستند «خاموشان» ساخته حسن نقاشی در پنج قسمت به بررسی سنگ مزارهای کهن ایران می پردازد، نقوش حکاکی بر سنگهای مزار از منظر تاریخی، مردشناسی و باورهای اساطیری و مذهبی به تصویر می‌آید و ناگفته هایی را عیان می سازد. مزارهای تاریخی در فارس، اصفهان، کرمانشاه و یزد در این فیلم معرفی می شود.
حسن نقاشی با اعلام اینکه هر قسمت از «خاموشان» حدود ۶۰ دقیقه است، درباره مضمون این مستند اظهار کرد: «خاموشان» به بررسی نقوش سنگ مزارهای مختلف ایرانی از عهد باستان تا زمان قاجار می پردازد و ما در پِی این بودیم که بگوییم این سنگ مزارها در حوزه اقلیمی، اجتماعی و ... می توانند حاوی چه اطلاعاتی باشند مثلا در بررسی هایی که داشتیم متوجه شدیم این سنگ مزارها غالبا با هدف خاصی برای اشخاص مختلف ساخته می شدند که این افراد غالبا از بزرگان و از جنگ آوران شهر و در نقاط مختلف به اشکال و فرهنگ های مختلف بوده اند.
این مستندساز با اشاره به اینکه برای ساخت این اثر به نقاط مختلف ایران سفر کرده اند، توضیح داد: ما در فارس به فیلمبرداری از سنگ مزارهای دارالسلام و قشقایی، در اصفهان به بررسی نقوش بختیاری این سنگ ها و همچنین به فیلمبرداری از سنگ مزارهای ادیان مختلف پرداختیم. سپس ضبط را در خرم آباد ادامه دادیم و متوجه شدیم در آنجا تنوع گسترده ای از نقوش مختلف وجود دارد همچنین به شهر یَری اردبیل رفتیم و به بررسی سنگ مزارهای بعد از جنگ چالدران پرداختیم و سپس در قبرستان سفیدچاه که بزرگترین گورستان خاورمیانه محسوب می شود کار ضبط را دنبال کردیم. جالب است بدانید این گورستان که در بهشهر واقع است سنگ مزارهای بسیار خاصی دارد و به نظرم نیاز است مورد مطالعه جدی قرار بگیرد.
کارگردان «منطق الطیر» ضمن بیان این مطلب که بسیاری از این سنگ مزارها بر اثر ترمیم جاده ها و بی توجهی از بین می روند در حالی که میراث فرهنگی ما هستند، بیان کرد: حتی برخی از این سنگ مزارها دزدیده شده اند در حالی که ما باید آنها را مثل میراث فرهنگی خودمان بدانیم و از آنها حفظ و حراست کنیم. این سنگ ها مانند تابلوی نقاشی حاوی نقوش و داستان های مختلف از اشخاص مختلف هستند.
عوامل این مجموعه عبارتند از نویسنده، کارگردان و تهیه‌کننده: حسن نقاشی، مدیر تولید: احمد صرافِ یزد، تصویربردار: حامد سعادت، محمد رضا میر پویا، محمد ناصریراد، مهدی سلیمانی و مهدی کرمی، راوی: هادی اسفندیاری، صدابردار: محسن عسکری‌زاده، تدوین و صداگذاری: فرح زارع، برنامه ریز: علی بلند نظر، تهیه شده در شبکه مستند سیما.
شایان ذکر است حسن نقاشی با مستند «دبستانِ پارسی» جایزه بهترین نویسنده گفتار متن و گوینده متن و جایزه بهترین کارگردانی فیلم مستند بلند پانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» در سال ۱۴۰۰ را دریافت کرد.
